Robi się coraz zimniej, w związku z czym nasze zmarznięte organizmy potrzebują zostać odpowiednio dogrzane. Możemy się ocieplać od zewnątrz nakładając na siebie grube warstwy ubrań, ale czy to jedyny sposób na to, żeby zachować w sobie niezbędną energię? Niekoniecznie, bo można rozgrzać się również od środka. Znakomitą radą na zziębnięte ciało są grzańce. Jak zrobić domowy grzaniec z piwa, wina i miodu oraz bez alkoholu? O tym poniżej, a dla najwytrwalszych czytelników na koniec bonusy!
Zanim podzielę się z Tobą, drogi Czytelniku, moimi recepturami na gorące napoje, rozprawię się z pewnym stereotypem, który wokół nich narósł. Bo umówmy się, przez ostatnie lata rynek gastronomiczny nie rozpieszczał naszych kubków smakowych. W przaśnych karczmach sprzedaje się piwa z syntetycznym sokiem imbirowym, w kurortach narciarskich gotowe mieszanki wina przepalającego przełyk a na starówkach większych miast króluje herbata z buraczanym rumem. Nieliczni robią to dobrze, natomiast przytłaczająca większość doprowadziła do tego, że format grzańca, przestał się cieszyć dobrą sławą. Czy to oznacza, że gorących napojów alkoholowych nie wypada sączyć szanującym się odbiorcom kultury dobrego picia?
W tym momencie w Londynie pęka w szwach lokal Hot Gin Roof, gdzie serwuje się tylko grzańce robione na ginie. Za chwilę otworzy się targ świąteczny w Maintz nieopodal Frankfurtu, gdzie tysiące osób dziennie wypijać będzie wina parzone w stulitrowych kotłach. Wszyscy zainteresowani będą mieli wybór między winem serwowanym z płonącą bryłą cukru, grzańcem wzmacnianym Jagermaistrem lub białym grzańcem, produkowanym na lokalnej odmianie Pinot Gris. I mnie zdarzyło się serwować różne warianty grzańców i robiłem ich lekką ręką kilkadziesiąt. Serwowałem gorące wina z polskich owoców, na przykład z agrestu, rabarbaru czy porzeczki. Grzałem miody pitne, topiłem czekolady zaciągając je różnymi gatunkami alkoholi mocnych. Parzyłem również napary ziołowe, wzmacniając je łąckimi okowitami. W okresie zimowym królowało piwo typu porter z syropem z pomarańczy i chilli. Grzałem miody z karmelizowanymi owocami, ale nic nie schodziło z taką częstotliwością jak… gorący pitny budyń z ajerkoniakiem i konfiturą z malin. Nie wiem, czy moja gorąca oferta zostałaby przyjęta na salonach barmaństwa, ale każdy raport fiskalny dowodził, że grzańce są opoką oferty zimowej. A to był zasadniczy argument za tym, by ją utrzymać i rozwijać. Dlatego wydaje mi się, że jeżeli chcesz mieć pewność, że wypijesz znakomity grzaniec, to musisz zrobić sobie go sam!
Jak zrobić grzaniec z piwa?
Znudziliście się grzanym piwem z sokiem malinowym? Mam dla Was znakomitą alternatywę! Proponuję grzane piwo pomarańczowe z dodatkiem chilli (dla koneserów).
Potrzebne składniki:
- 2 pomarańcze
- 4 łyżki cukru
- 4 papryczki chilli
- 2 piwa jasne pełne (mogą być też stouty)
Sposób przygotowania:
- Zetrzyj za pomocą drobnej tarki skórkę z pomarańczy (sparzywszy ją uprzednio), a następnie wyciśnij z owocu sok.
- Sok pomarańczowy oraz skórkę umieść w rondlu i zasyp cukrem. Na tym etapie możesz dodać chilli. Ile należy dać chilli, nie umiem powiedzieć ponieważ zawsze zależy to od personalnych preferencji. Na bezpieczny początek proponuje dwie sztuki.
- Gotuj zawartość rondla przez ok 20 minut na wolnym ogniu. Substancja powinna stracić wówczas ok 50% swojej objętości.
- Przelej syrop przez sito, a papryczki zachowaj do dekoracji.
- Serwuj ulubione piwo na gorąco z dodatkiem ok 20-40 ml tak przygotowanego syropu.
Jak zrobić grzaniec z wina?
Tu również mam nietypową propozycję. Jak urozmaicić najpopularniejszy grzaniec świata, czyli grzane wino? Proponuję grzane wino na grillowanych owocach.
Potrzebne składniki:
- 750 ml wina czerwonego (Malbec, Merlot, Cabernet, Shiraz).
- Gruszka
- Jabłko
- Mały korzeń imbiru
- 2 łaski cynamonu
- 4 gwiazdki anyżu
- 250 ml miodu
- 100 ml mocnego alkoholu (burbon, rum, absynt, gin – wszystkie pasują)
Sposób przygotowania:
- Owoce pokrój na szóstki wzdłuż.
- Imbir umyj i pokrój w plastry ze skórką.
- Rozpal patelnię grillową i grilluj na niej owoce i przyprawy tak aby na ich zewnętrznej części wypalił się charakterystyczny grill mark. Bardzo ważne jest grillowanie twardych przypraw: cynamonu, anyżu i imbiru. One nadadzą wiodący smak do grzańca.
- Po ugrillowaniu wszystkie elementy wrzuć do wina czerwonego, podgrzej i osłódź miodem.
Jak zrobić grzaniec z miodu pitnego?
Potrzebne składniki:
- 200 ml miodu typu dwójniak (lub trójniak + pół łyżeczki miodu zwykłego)
- Ćwierć gruszki
- Rozmaryn gałązka
- 20 ml bourbona
Sposób przygotowania:
- Wszystkie składniki, oprócz burbona, zaparzaj w rondlu na małym ogniu.
- Gdy grzaniec będzie bardzo ciepły (ale nie wrzący) dolej bourbon.
- Serwuj w wygrzanej szklance odpornej na ciepło.
Jak zrobić grzaniec bezalkoholowy?
Abstynenci mogą się tym razem nie czuć pominięci. Polska to krainą jabłkami płynącą, więc szkoda byłoby tego potencjału nie wykorzystać. Polecam przepis na grzaniec z soku jabłkowego, cytryny i rozmarynu.
Potrzebne składniki:
- 500 ml soku jabłkowego tłoczonego (nie z koncentratu)
- 2 duże gałązki rozmarynu
- 4 łyżeczki cukru trzcinowego
- Sok z cytryny
Sposób przygotowania:
- Wszystkie składniki umieść w rondlu i podgrzej mieszając.
- Rozlej do ciepłolubnych szklanek, z gałązką rozmarynu włożoną do każdej szklanki.
- Nigdy nie jest za późno na dodanie porcji alkoholu: polecam żubrówkę z trawą lub rum.
Tips and tricks
Grzaniec kojarzy się dość jednoznacznie z winem lub z piwem. Nie widzę niczego złego w serwowaniu takich grzańców w koktajl barach, ale czasem pojawia się potrzeba urozmaicenia. Z czego jeszcze można serwować grzańce?
Cydr
Potrzebne składniki:
- 100 ml cydru słodkiego
- 50 ml soku jabłkowego tłoczonego
- 30 ml żubrówki
- 20 ml soku z cytryny
- Suszki z jabłek
- Gałązka tymianku
- Opcjonalnie syrop cukrowy (do smaku)
Sposób przygotowania:
- Wszystkie składniki poza żubrówką zaparzaj w rondlu.
- Na koniec dolej żubrówkę.
- Podawaj w wygrzanej porcelanie.
Biała czekolada i whisky
Potrzebne składniki:
- Pół tabliczki czekolady
- 60 ml śmietanki 36%
- 30 ml whisky (może być torfowa dla entuzjastów podwędzanych smaków)
- Mięta
Sposób przygotowania:
- Czekoladę ze śmietanką i rozpuścić w kąpieli wodnej, a gdy stanie się płynna wlej whisky i podgrzewaj całość przez kolejną minutę nieustannie mieszając.
- Przelej grzańca do wygrzanej porcelany i serwuj z listkiem mięty.
Grzany pitny budyń z ajerkoniakiem i konfiturą malinową
Potrzebne składniki:
- 250 ml mleka
- Dwie łyżeczki cukru waniliowego
- Łyżeczka czubata skrobi ziemniaczanej
- 50 ml ajerkoniaku
- Łyżeczka malin
Sposób przygotowania:
- Mleko wlej do garnka (zostaw ćwierć szklanki do rozrobienia mąki). Dodaj wanilię, cukier i podgrzewaj na małym ogniu około 5 minut, co jakiś czas mieszając.
- W pozostałej części mleka rozrób mąkę ziemniaczaną (tylko w zimnym mleku nie będzie się granulowała) i przelej roztwór do garnka.
- Całość mieszaj aż zgęstnieje. Zdejmij z ognia, dolej ajerkoniak i zamieszaj ponownie.
- Do wygrzanej porcelany nałóż konfiturę malinową i zalej ją z góry pitnym budyniem.
- Serwuj natychmiast.
- Jeśli nie chcesz serwować budyniu z alkoholem, ajerkoniak zastąp żółtkiem.
Czy wiesz że?
Prawie na całym świecie pija się grzańce i niektóre z nich wpisują się lokalny folklor. Jakie grzańce pija się na świecie?
W Angli pija się Wassail – gorący cydr przyprawiany gałką muszkatołową, brandy i żółtkami.
Hiszpanie pijają kawę doprawioną koniakiem o nazwie Asiático. Z kolei na zimne dni sączą gorącą rakiję albo grzane Greyano Vino. Irlandczycy oczywiście piją kawę z whisky i bitą śmietaną – znaną jako kawę po irlandzku. Nie należy zapominać o Japończykach, którzy podają gorącą sake. Warto wspomnieć o takich klasykach międzynarodowych jak Grogg – grzańcu na słodzonym rumie i limonkach z przyprawami korzennymi, Hot Toddy – naparze herbacianym na mocnym starzonym alkoholu. W klasykę grzańców wpisał się Hot buttered rum – grzaniec na rumie z dodatkiem korzennych przypraw i masła oraz w końcu spektakularny Blue Blazer – płonący przerzucany koktajl na bazie whisky.
Julian Karewicz